Nazwa projektu: Monitorowanie, wczesna diagnoza i interwencja w zakresie występowania nadwagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi w populacji dzieci
Finansowanie: projekt finansowany w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021-2025
Cel operacyjny w ramach NPZ 2021-2025:
1. Profilaktyka nadwagi i otyłości.
Zadanie z zakresu zdrowia publicznego, które obejmuje wniosek:
14. Monitorowanie, wczesna diagnoza i interwencja w zakresie występowania nadwagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi w populacji dzieci
Kierownik Projektu: prof. dr hab. med. Anna Fijałkowska
Kwota dofinansowania projektu z Ministerstwa Zdrowia: 2 000 000 zł
Okres realizacji projektu: 01.06.2021-31.12.2025 r.
Cele projektu:
Z uwagi na fakt, że zadanie realizowane będzie w ciągu pięciu lat, za cel główny, zbierający, przyjęto nazwę zadania zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 marca 2021 r. w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021–2025, część V, pozycja 14 tabeli – Monitorowanie, wczesna diagnoza i interwencja w zakresie występowania nadwagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi w populacji dzieci.
Cele szczegółowe rok 2021: badania COSI COVID
- Ocena wpływu pandemii COVID-19 na zmianę wybranych czynników ryzyka oraz wskaźników zachowań zdrowotnych wśród ok. 1500 dzieci w wieku 8 lat oraz ich rodziców na postawie badań przekrojowych.
- Sformułowane rekomendacji i określenie potrzeb w zakresie działań profilaktycznych dla rodziców i ich dzieci oraz kadry pedagogicznej i pielęgniarek szkolnych realizujących zadania z zakresu opieki zdrowotnej nad uczniami.
- Przeprowadzenie kampanii edukacyjnej dotyczącej zdrowego stylu życia po pandemii COVID-19, wspartej kampanią promocyjną w mediach społecznościowych.
Cele szczegółowe rok 2022: Badania dzieci w wieku 7-9 lat w ramach trzeciej rundy badań COSI w Polsce
- Ocena częstości występowania nadwagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi na postawie trzeciej rundy międzynarodowych badań COSI w Polsce przeprowadzonych na reprezentatywnej próbie 6000 dzieci w wieku 7-9 lat.
- Uzupełnienie rekomendacji dla działań profilaktycznych w zakresie nadwagi, otyłości i podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi.
Cele szczegółowe rok 2023: Opracowanie wstępnej wersji programu profilaktyki nadwagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego u dzieci w pierwszych latach nauki w szkole podstawowej – pilotażowe wdrożenie i badania ewaluacyjne
- Opracowanie założeń merytorycznych i organizacyjnych oraz metodologii programu profilaktyki nadwagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi dla dzieci w pierwszych latach nauki szkolnej i ich rodzin z udziałem kadry pedagogicznej oraz pielęgniarek szkolnych.
- Opracowanie ewaluacji w/w programu.
- Pilotażowe wdrożenie w/w programu i ocena jego skuteczności.
Cele szczegółowe rok 2024: Badania dzieci w wieku 7-9 lat w ramach czwartej rundy badań COSI w Polsce
- Ocena częstości występowania nadwagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi na postawie trzeciej rundy międzynarodowych badań COSI w Polsce przeprowadzonych na reprezentatywnej próbie 6000 dzieci w wieku 7-9 lat.
- Uzupełnienie rekomendacji dla działań profilaktycznych w zakresie nadwagi, otyłości i podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi.
Cele szczegółowe rok 2025: Wdrożenie programu profilaktyki nadwagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi dla uczniów pierwszych lat nauki w szkole podstawowej
- Opracowanie końcowej wersji programu profilaktyki nadwagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi dla uczniów pierwszych lat nauki w szkole podstawowej z wykorzystaniem wyników ewaluacji pilotażowego programu oraz wyników kolejnych rund badań COSI.
- Ogólnopolskie wdrożenie programu.
Uczestnicy:
Grupą docelową objętą działaniami w projekcie są dziewczęta i chłopcy w pierwszych latach nauki szkolnej w klasach I-III.
W zależności od etapu projektu i celów szczegółowych przyjętych na poszczególne lata jego realizacji, zaplanowano następujące grupy docelowe:
Rok 2021 – badanie przekrojowe – losowo dobrana grupa około 2500 dzieci w wieku 8 lat z ok. 100 szkół ze wszystkich 16 województw w Polsce.
Rok 2022 – badanie przekrojowe – losowo dobrana grupa około 5500 dzieci w wieku 7-9 lat z ok.140 szkół ze wszystkich 16 województw w Polsce.
Badanie kohortowe (kohorta ustalona, pojedyncza) – podlosowana część próby z badań przekrojowych z 2022 r. o liczebności około 2000 dzieci, najmłodszych uczniów w wylosowanych szkołach (kl. I) z określonymi kryteriami wlączenia i wylączenia z próby. Dodatkowo, wśród około 1000 dzieci z tej grupy planowane jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych krwi i moczu.
Rok 2023 – pilotażowe wdrożenie programu profilaktyki nadwagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego dzieci w pierwszych latach nauki w szkole podstawowej – badanie randomizowane z próbą kontrolną (RTC-Randomized Controlled Trial) o liczebności około 480 dzieci z klas II szkoły podstawowej (4 województwa z najwyższym odsetkiem dzieci otyłych, 12 szkół, 24 klas). Szkoły zostaną losowo przydzielone do grup eksperymentalnej i kontrolnej.
Rok 2024 – badanie przekrojowe – losowo dobrana grupa około 5500 dzieci w wieku 7-9 lat ze 140 szkół ze wszystkich 16 województw w Polsce.
Rok 2025 – program profilaktyki nadwagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi, po korektach i uzupełnieniu zgodnie z wynikami ewaluacji z roku 2023 zostanie wdrożony we wszystkich 16 województwach w 48 szkołach w Polsce. (około 960 uczniów)
W 3 zaplanowanych w projekcie badaniach przekrojowych, prowadzonych na próbach reprezentatywnych oraz w badaniu randomizowanym, każdorazowo wykorzystany zostanie operat losowania w postaci aktualnej listy szkół podstawowych pozyskanej z Rejestru Szkół i Placówek Oświatowych (RSPO) będącego modułem Systemu Informacji Oświatowej (SIO).
Planowane efekty:
- Poprawa wyników pomiarów jako efekt działań na terenie szkół
- Uzupełnienie braków w monitorowaniu wskaźników ryzyka w grupie dzieci z klas I-III
- Krótkoterminowy efekt poprawy zachowań związanych ze zdrowiem – aktywności fizycznej i odżywiania się, wśród uczestników programu profilaktyki nawagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi
- Długoterminowy efekt poprawy zachowań związanych ze zdrowiem – aktywności fizycznej i odżywiania się, wśród uczestników pilotażowego programu profilaktyki nawagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi
- Podniesienie kompetencji kadry na terenie szkół (pielęgniarki, nauczyciele i opiekunowie kl. I-III oraz koordynatorzy wojewódzcy)
- Oddziaływanie kampanii edukacyjnej
- Działanie kampanii promocyjnej
- Pełna ewaluacja pilotażu programu profilaktyki nawagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi u dzieci
- Monitorowanie wskaźników związanych z ryzykiem nadwagi, otyłości i podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi w populacji dzieci, wczesna diagnoza i interwencja w zakresie występowania nadwagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi w populacji dzieci
